Bài thơ Đôi bờ của Quang Dũng và nỗi nhớ thời chinh chiến
Trong dòng thơ ca kháng chiến, Quang Dũng nổi bật với phong cách lãng mạn và sâu lắng. “Đôi bờ” là một thi phẩm giàu cảm xúc, thể hiện tình yêu, nỗi nhớ và sự chia ly đầy ám ảnh giữa thời chiến.
Nội dung bài thơ Đôi bờ
Thương nhớ ơ hờ, thương nhớ ai?
Sông xa từng lớp lớp mưa dài
Mắt kia em có sầu cô quạnh
Khi chớm thu về một sớm mai?
Rét mướt mùa sau chừng sắp ngự
Kinh thành em có nhớ bên tê?
Giăng giăng mưa bụi quanh phòng tuyến
Hiu hắt chiều sông lạnh bến tề.
Khói thuốc xanh dòng khơi lối xưa
Đêm đêm sông Đáy lạnh đôi bờ
Thoáng hiện em về trong đáy cốc
Nói cười như chuyện một đêm mơ
Xa quá rồi em người mỗi ngả
Đôi bờ đất nước nhớ thương nhau
Em đi áo mỏng buông hờn tủi
Dòng lệ thơ ngây có dạt dào?
1948
>>> Tham khảo thêm: Bài thơ Học đánh cờ của Bác Hồ và ý nghĩa sâu sắc ẩn sâu
Đôi nét về tác giả Quang Dũng
- Quang Dũng sinh năm 1921, mất năm 1988, tên khai sinh là Bùi Đình Diệm
- Quê quán: Làng Phượng Trì, huyện Đan Phượng, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội)
- Ông học đến bậc Trung học ở Hà Nội. Sau cách mạng tháng Tám ông tham gia quân đội
- Từ sau năm 1954, ông là Biên tập viên Nhà xuất bản Văn học
- Quang Dũng là một nghệ sĩ đa tài: viết văn, làm thơ, vẽ tranh và soạn nhạc
- Tác phẩm chính: Mây đầu ô (thơ, 1986), Thơ văn Quang Dũng (tuyển thơ văn, 1988)
- Phong cách sáng tác: hồn thơ phóng khoáng, hồn hậu, lãng mạn, tài hoa – đặc biệt là khi ông viết về người lính Tây Tiến của mình
- Năm 2001, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật
Ý nghĩa bài thơ Đôi bờ
Bài thơ "Thương nhớ ơ hờ" (1948) là một khúc trữ tình đầy xao xuyến, thể hiện tâm trạng thương nhớ da diết giữa đôi lứa cách xa nhau vì chiến tranh. Dưới đây là phần phân tích ý nghĩa bài thơ:
Nỗi nhớ trong thời ly loạn
Bài thơ diễn tả nỗi thương nhớ da diết, lặng lẽ mà cháy âm ỉ giữa hai con người bị chia cắt bởi hoàn cảnh đất nước chia đôi. Những hình ảnh như “sông xa”, “mưa dài”, “rét mướt”, “phòng tuyến”, “đêm sông Đáy”... đều gợi nên bối cảnh chiến tranh khốc liệt và sự xa cách triền miên.
Nỗi nhớ mang hình hài quê hương và người thân yêu
Tình yêu đôi lứa trong bài thơ gắn liền với nỗi nhớ quê hương, với ký ức về một thời bên nhau. Người ra đi mang theo “áo mỏng buông hờn tủi”, để lại người ở lại “trong đáy cốc” mơ hồ một dáng hình. Đó là những nỗi niềm không chỉ của hai người, mà là của cả một thế hệ bị chia lìa bởi thời cuộc.
Sự hoài niệm và mất mát tinh tế
Tác giả không gọi tên cụ thể, chỉ dùng từ “em”, “người”, “sông xa”, “bến tề”… tạo cảm giác mông lung, bảng lảng như một giấc mơ. Chính cách viết ấy làm tăng chiều sâu cho cảm xúc, khiến người đọc có thể thấy mình trong nỗi nhớ ấy, dù là ai, ở thời nào.
Chất thơ lãng mạn pha hiện thực
Dù bài thơ mang màu sắc lãng mạn, trữ tình nhưng ẩn dưới đó là hiện thực khốc liệt: chiến tranh chia lìa, tình yêu bị thử thách, con người lưu lạc giữa đôi bờ đất nước. Hình ảnh “đêm đêm sông Đáy lạnh đôi bờ” như một biểu tượng cô đơn, chênh vênh, bất lực trước dòng đời và thời cuộc.
>>> Tham khảo thêm: Bài thơ Tức cảnh Pác Bó - Phân tích tác giả tác phẩm
Bài thơ “Đôi bờ” khép lại nhưng âm vang về tình yêu, sự chờ đợi và hi sinh vẫn còn mãi. Đó là tiếng lòng của một thế hệ đã sống, yêu và chiến đấu giữa thời khắc lịch sử đầy gian truân.
